GÜBRE NEDİR?

 

İçerisinde bir veya birkaç bitki besin maddesini birada bulunduran bileşiklere gübre denir.

 

GÜBRELEME NEDİR?

Gübrelerin toprağa veya doğrudan doğruya bitkiye verilmesi işlemine de gübreleme denir. Gübreler yapılarına göre işletme ve ticari gübre olmak üzere iki gruba ayrılır.

 

Gübreler içerisinde en sıklıkla kullanılan tür, ticari gübrelerdir. Gübre bayilerinde satılan ticaret gübreleri, bileşimlerinde bir veya birden fazla bitki besin maddesini birarada bulundurur. İşletme gübrelerinden farklı olarak yüksek miktarda bitki besin maddesi içerir ve suda kolayca çözünürler.

Bu gün yurdumuzda en çok kullanılan azotlu gübre amonyum sülfat, kireçli amonyum nitrat ve üre'dir. Fosforlu gübrelerde en yaygın kullanılanı triple süper fosfat olup az miktarda da normal süperfosfat tüketilmektedir. Azotlu ve fosforlu gübrelere oranla çok az miktarlarda kullanılan potasyumlu gübre ise potasyum sülfattır. Yurdumuzda son yıllarda çok az miktarda potasyum klorürde bulunmaktadır. Bunlardan başka, azot ve fosforu ve bazen de potasyumu bir arada bulunduran gübrelerde vardır. Bunlardan yurdumuzda en yaygın olanları diamonyum fosfat ile çeşitli terkiplerdeki kompoze gübrelerdir. Bu gübrelerin bazı önemli özellikleri aşağıda özetlenmiştir.

Ticaret gübreleri içerdikleri besin maddelerine göre;

  • Azotlu
  • Fosforlu
  • Potasyumlu
  • Kompoze gübreler olarak 4 ana gruba ayrılırlar.

Bitkiler için gerekli gübrelerden biri, belki de en önemlisi azotlu gübrelerdir. Toprakta bulunan azot miktarı bitkilerin sağlıklı olarak büyümesi, kaliteli ve yüksek oranda mahsul vermesi için yeterli değildir. Bu bakımdan bitkinin ihtiyacı olan azotun, azotlu gübrelerle toprağa verilmesi gerekmektedir.

Bütün azotlu gübrelerin ana maddesi amonyaktır (NH3). Amonyak doğrudan gübre olarak kullanılabilir. Ancak bu maddenin taşınması, depolanması ve toprağa uygulanmasında bazı zorluklar vardır. Bu itibarla amonyak kullanılmak suretiyle taşınması, depolanması ve uygulanması daha kolay olan azotlu gübreler üretilmiştir.

 

 

Amonyum Sülfat %21:

Terkibinde %21 azot (N) vardır

100 kilo amonyum sülfat gübresinde 21 kilo azot, 24 kilo civarında da kükürt bulunur

Genellikle beyaz renkli olup toz şekere benzediği için çiftçilerimiz tarafından şeker gübre diye adlandırılır.

 İthal edilen bazı çeşitleri açık yeşil, açık mavi veya grimsi yeşil renkli olabilmektedir. Renkli veya renksiz ( beyaz) olmasının, etkisi ile hiçbir ilgisi yoktur. Her ikisi de aynı etkiye sahiptir.

Amonyum sülfat gübresindeki azot amonyum formundadır. Ancak gübre toprağa uygulandıktan bir süre sonra amonyumun bir kısmı nitrata dönüşür. Böylece bitkinin ihtiyacı olan hem amonyum hem de nitrat bu gübre ile karşılanabilir.

Tanecikleri kristal yapılıdır. Rutubet alarak topaklaşması azdır. Bu nedenle de muhafazası kolaydır.

Asit karakterli bir gübre olduğu için nötr ve alkali reaksiyonlu ( kireçli ) topraklarda güvenle kullanılabilir.

Amonyum Sülfatın yöre topraklarımıza uygulanması durumunda toprakların alkalilik özelliğinde nispeten bir düşme görülebilir. Böyle topraklarda alkaliliğin düşmesi bitki besleme açısından arzu edilen bir durumdur.

Asit reaksiyonlu topraklarda uzun müddet ve çok fazla miktarlarda kullanılması tavsiye edilmemektedir. Böyle yerlerde yerine kireçli amonyum nitrat kullanılması uygundur.

 


Amonyum Nitrat %33 :

Gübre olarak üretilen saf amonyum nitrat %33-34 azot (N) ihtiva etmektedir.

Amonyum nitrat, kireç ihtiva eder ve 100 kilosunda 20 ile 26 kg arasında saf azot vardır.

Her bitkiye tavsiye edilebilecek ve çeşitli iklim şartlarında emniyetle kullanılabilecek bir gübredir.

İçindeki azotun yarısının amonyum, diğer yarısının da nitrat formunda olması bakımından hem amonyumu hem de nitratı tercih eden bitkiler için emniyetle kullanılabilir. Bitki her iki şekildeki azottan da yararlanabildiği için bu gübrenin etkisi hem çabuk ve hem de devamlı olmaktadır.

Ekim zamanı kullanılabildiği gibi, bitki gelişiminin belirli dönemlerinde de başarı ile uygulanabilmektedir.

Genellikle su geçirmez naylon torbalarda satılmakta olan gübrenin muhafazası sırasında torbasının yırtılmamasına dikkat edilmeli ve rutubeti az, oldukça kuru ve havalandırılabilen bir yerde muhafaza edilmelidir.

Bu gübre ile aynı yere benzin, gazyağı, motoryağı vb. gibi maddelerin bulundurulmamasına dikkat edilmelidir.

 

 

Üre  %46:

Üre %45-46 azot ihtiva etmektedir.

100 kilogramında 45-46 kilo saf azot bulunur.

Üre suda tamamen eriyen beyaz renkli , yuvarlak daneli bir gübre olup topraktan yağmur ve sulama suları ile yıkanmak suretiyle kaybı diğer bazı azotlu gübrelere kıyasla daha azdır.

Üre bütün bitkilere başarı ile uygulanabilir. Sonbahar gübrelemelerinde kullanıldığı gibi, bitkilerin belirli gelişme dönemlerinde olmak üzere ilkbahar veya daha sonra da kullanılabilir.

Ürenin toprakta parçalanmasından sonra gaz halinde azot kayıpları olmaktadır. Bu kayıplar kireçli ve kumlu topraklarda daha da yüksek oranlarda olur. Bu kayıpları en aza indirmek için ürenin 8-10 cm derine uygulanmasında fayda vardır.

Aşırı miktarlarda üre uygulanmasından kaçınmalı ve bu gübreyi tohum ve genç bitki köklerinin yakınına vermemeliyiz.